Shinjang we bir milyon ikki yuz ming ishlemchi

Toluq Teksti



Shinjang we bir milyon ikki yuz ming ishlemchi


- Shinjang tarixtin buyanqi eng zor kölemlik ishchilar qoshunini kütiwalmaqta.


Dixanlar iqtisadi kirzis dewride: yötkilip turup bayliq yaratmaqta.


Asiya kindiki torining 3-féwral xewiri, 45 yashliq xénenlik jangjünyi quliqini qoli bilen orap,putliri bilen yerlirini tépip isitip,ürümchidin ibaret bu yat sheherge telmürmekte idi. U nechche yillardin béri memliketning her qaysi yerliride yürgen bolup, bu yil «nöwet» shinjanggha kelgen idi.

Shinjang ishlemchi dixanlarni kirgüzidighan chong ölke, u her yili ichkiridin nurghun ishlemchi dixanlarni qobul qilidu, mana bu yil bayram tügimey turupla, ürümchi poyiz istansigha adem yéghip ketti. Bu yilqi adem baldurqi yillardin tolimu köp idi, rayonluq emgek organlirining tonushturishiche, bu yil rayonimizgha kelgen ishlemchiler tarix boyiche yéngi rikort yaratqan.
Undaqta bunche köp emgekchiler shinjanggha kelse,bizning emgek tarmaqlirimiz ularni singdürelermu?
Bu rayonimizdiki yerlik halliq emgek küchlirige qandaq tesir körsitidu?!


Ular bu yil shinjangda «jeng» qilmaqchi.


Shu küni chong -kichik bopilirini kötürüshken yoluchilar ürümchi wogzalidin chiqip, aldigha chiqqanlarning rétige tizilmaqta idi, bu 24 kishilik qoshunning otturiche yéshi 20 yashtin 50 yashqiche bolup, jangjünyi del shularning bir ezasi idi.

Jangjünyining muxbirgha éytishiche, ular olturghan bu 1563-qétimliq poyiz ürümchige qatnaydighan poyiz bolup, asasliq sichuen, yunnen we xénenlerdin kilidiken. Ularning bu qétim shinjanggha tünji kilishi bolup, ilgiri shendungdiki bir kanchiliq karxanisida ishligen iken.

Muxbir ulardin :
«nimishqa shinjanggha keldinglar? Ichkiride ayliq shinjangdin yuquri emesmu?!»dep sorighanda,
jangjünyi mundaq jawab bergen:
«ukam, buni bilmeydikensiz, su saygha,pul baygha aqidu, ichkiridiki ayliq heqiqeten yuquri, emma ötken yili kiyinki yérim yildin kiyinla bolalmay qaldi, xojayinning bizge bergen kündilik ayliqi 100 yuen'ge chüshüp qaldi, oylap béqinge, bir ayda aran 3000 somgha ishlisek, öyimizni qandaq baqimiz?!»

«undaqta shinjangda qanche pulgha ishleysiler?» didi muxbir yene.
Jangjünyi ikki barmiqini chiqirip turup:
«künige 200 yuen'ge ishleymiz, buni biz kélishtin ilgirila diyiship bolghan, shinjangdiki bir kan xojayini biz bilen buni diyiship bolghan, bolmisa biz shunche yiraq yerdin kilettuqmu?!»

Bu chaghda pakarraq bir sichuenlik gep qisturup:
«biz hemmimiz kespi hönerwen, hemmimizning hönirimiz bar, men mashina, tiraktor, topa ittirish mashinisi heydiyeleymen, tok rimont qilalaymen, arimizda yene qurulush ishchiliri we kan ishchiliri, bixeterlik ustiliri qatarliq herxil ademler bar, oylap béqinge, bizni yene qandaq xojayin yaqturmighidek?! bizge künde 200 yuenlik ish heqqi hergizmu yuquri hisaplanmaydu» didi.

37 yashliq lujixua ilgiri gungdongdiki dungwen shehirining bir éliktir buyum zawutida ishligen, bahar bayrimi mezgilide, uning nurghun guangdungluq we fujiyenlik tonushliri uninggha, u yerdiki nurghun karxanilarning taqalghinini, ishchilarni qisqartqinini éytqan, bu xewerge érishkendin kiyin, lujixua derhal déngiz yaqisidiki sheherlerde pul tépish niyitidin yan'ghan.
«téliwizordiki mutexxessislerning éytishiche,iqtisadi kirzis eng baldur digendimu bu yilning kiynki yérimida yaxshilinidiken, emma bizge oxshash ishchilar buninggha taqet qilalmaymiz, buyerge kilip qarap baqimiz, bolsa qalimiz, ish qamlashmisa bu yerdinmu kitimiz, méning putum we téxnikam bar, nerge barsam ach qalmaymen» didi lujixua.

Chüshtin kiyin, ottura yashliq bir er sériq minbusni ekilip wogzalda adem saldi, özini xojayin dep atiwalghan bu kishi özining peqetla kan achidighinini, bu ishchilarni qilche terbiyilimeyla biwaste ishlitidighinini éytqan.

Jangjünyigha sélishturghanda, 36 yashliq wujigangning teliyi kaj bolup, u gensuluq, ötken yili 6- ayda ürümchige kelgen, u ötken yili 11- ayda u ishlewatqan ish orni pesil munasiwiti bilen ishni toxtatqan bolup, u öyige qaytalmay ürümchide turup qalghan.
Xuddi kündilik ishqa chiqqan'gha oxshash, u kunde wogzalning yénidiki özlikidin shekillen'gen emgek bazarlirgha baridiken, her küni bu yerde nurghun ishlemchiler ish tapalaydiken.

Mana bundaq ishqa orunlishish weziyitige nisbeten lujixuaning éytishiche:
«bu yil choqum ichkiridiki nurghun ishlemchiler rayonimizgha kilidu, ish talishidighanlarmu shunche köp bolidu, siz hergizmu bu yerdiki ademlerni az dep qalmang, ichkiridikiler adette qa'idisi buyiche chaghanning 15- künini tügitip andin seperge chiqishidu, uning üstige shinjang jenuplargha qarighanda kichikip illiydu, perizimche bu yil 6- ayda bu yerge kelgen adem eng köp bolidu.»


Adem sani ötken yillardin ashqan.


Aptunum rayonluq, bingtuen we ürümchi emgek nazaret organlirining mes'ullirining éytishiche, bu xil weziyette shinjanggha kelgenlerning sani ötken yillardin köp bolidiken.
Muxbirning igellishiche, bu bir nechche yillardin béri, her yili shinjanggha kelgen ishlemchilerning sani miliyondin ashidiken, bundaq noposlar köchme nopos bolghachqa ularni éniq sitatistika qilghili bolmaydiken.
Tomür yol tarmaqlirining éytishiche bu yil 1,400,000 gha yitishi mumkin iken,
jama'et xewpsizlik organlirining éytishiche 1,200,000 gha yitidiken.

Baldurqi yillardiki sitatistikigha asaslan'ghanda, shijanggha kelgen ishlemchilerning zor köpchiliki qurulush we mulazimet kespide ishleydiken. Qalghini kanchiliq qatarliq sahelerge baridiken. Buningdin sirt paxtichiliq, pemidur qatarliq yéza igilik mehsulat peslidimu zor kölemde ishlemchilerge muhtajliq bar iken.
Bingtuen terepla, ötken yili 600 mingdin artuq ishlemchi qubul qilghan. Ürümchimu ishlemchiler eng kop rayon bolup, her yili 600,000 ishlemchi qubul qilidiken.

Bu yil bunche köp adem kilishning sewebi, memlikitimizning ichkiri ölkiliri iqtisadi kirzisning tesirige uchrap, karxanilar taqalghan, buning bilen shu rayondiki emgek küchige bolghan éhtiyaj töwenligen, yene bir jehettin,yéqinqi yillardin béri rayonimizning iqtisadi küchi shiddet bilen ashqachqa, nurghun türlerge meblegh sélin'ghan, shara'it ewzel, bérilidighan ayliq sommisimu ashqan.

Rayonluq emgek tarmiqining bashliqi wuyunxuaning éytishiche, «shinjanggha özi kirgen ishchilarning kallisida uqum yoq yaki éniq emes, köpinchisi teliyini sinimaqchi bolidu, ular shinjangning qanchilik adem küchige éhtiyajliq ikenlikini, qaysi tarmaqlargha éhtiyajliq ikenlikini bilishmeydu,» digen.

Emma bu yil rayonimizda bir xil ghelite ehwal yüz bermekte, yeni adem yallash qiyin bolmaqta. Ürümchi shixung yolidiki bir talla bazirining ishikige adem yallash élani chaplan'ghan bolup, ayigha 1000 yuen bérish yézilghan, u yerning xojayini wang xojayinning éytishiche, bu élan chaplan'ghinigha bir hepte bolghan bolsimu, layiq adem kelmigen. «ötken yilgha sélishturghanda, hazir telep qilidighan ayliq ashti, 3 künde aran 5 adem keldi, hemmisila ottura yashliq ayallar, ular mal yetküzüshke mas kelmeydiken».


Ular ish tapalaydu.


Tashqi emgek küchlirini qubul qilish bir türlük dixanchiliqni turaqlashturush qurulushidur.
rayonimiz zadi qanchilik adem qobul qilalaydu?
Ularningyerlik emgek küchlirige bolghan tesiri qandaq bolidu?

Wuyunxuaning éytishiche: «awal, merkez we rayonimizning igilik qurulma tengshishige nurghun ishchi kitidu, shinjanggha oxshash bundaq nurghun nifit xémiye, kanchiliq we tömür yol, ul mu'esse qurulushi türlirige nurghun adem lazim bolidu, mesilen,bu yil pichandiki kan'ghila 10,000 adem lazim bolidu, buningdin sirt yene, rayonimizda paxta, shoxla tériqchiliq asas qilinidu, ular pesil xaraktirliq bolsimu, emma yenila nurghun emgek küchlirige muhtaj bolidu.»
Shinqang qurulush gorohi shinjangning qurulush bash karxanisi, shundaqla sirttin adem qubul qidilighan zor karxana, muxbirning igellishiche, 2008-yili, bu goroh 15,000 ishchi qubul qilghan, bu yilqi adem éhtiyajimu ötken yildin kem bolmaydiken.

Wuyunxuaning éytishiche, bunche köp ademlerning rayonimizdiki yerlik emgek küchlirigimu tesiri anche chong bolmaydiken, aptonum rayonning 2008-yili chüshürgen «dixanchiliq éshinche küchlirini yötkep ishlitish qarari»da kösitilishiche, bu tereplerdiki nishan we wezipiler aydinglashturulghan.

Bu ishlemchilerge nisbeten, ikki xil siyaset qollinilidiken,
biri ulargha siyasiet jehettin zor küch bilen yardem bérilidiken,
yene bir jehettin, yerlik emgek küchlirini yötkesh xizmiti ching tutup ishlinidiken,
2008- yili 12- aydiki sitatitikigha asaslan'ghanda, rayonimizda yötkelgen ishchilar sani 1,870,000 gha yetken.
Buning ichide yiza- bazarlargha yötkgini 747,200 neper,
rayon sirtigha yötkelgini 162,500 neper bolup,
686,100 adem yötkilip, emgek tarmaqliri 5 milyard 500 milyon yüen kirim qilghan.


menbe: Http://news.Qq.Com/a/20090209/000965.Htm
menbe: http://bbs.xabnam.com/read.php?tid-94698.html