Ghojimuhemmed muhemmed shé'irliri(3)

Ghojimuhemmed muhemmed shé'irliri(3)



Munderije:
************************
Tarim
Qéchip yürüp tutulghan jeren
Aygha qarap boldum yalingach
... Öldi
Sebiy dilim shé'irlargha bölen'gen
Aqliqingdin pakliqing ewzel
Yaz
Séghinish
Sayrar ten qepiside jennet qushliri
************************


Tarim

(1)

Dehshetlik dolqun'gha tikilgen qirghaq,
Goyaki wisalgha zariqqan qizchaq.
Kélidu seherde atliq qaraqchi,
Qolida shemshiri, yénida pichaq.

Yérilar qapqara tashlar warqirap,
Aqidu kök asman yerge tamchilap.
Qaraqchi qizchaqni kétidu bulap,
Chöl, ah chöl, weten rohigha qarap.

Chölde qum, toghraq we quruq ustixan,
Ashiq, otunchi, tuzchi we xaqan...
Bayraq bop lepilder tökülgen qanlar,
Qiriq kün toy bolar, qiriq kün ésyan!

(2)

Bir yawash kalidek sapan'gha qatqan,
Erksiz qewimdek zenjirlep chatqan.
Qeyerge mangdingsen xiyaldin ézip,
Makaning qeyerde? Nishaning qayan?!

Keldi tarimdin kütmigen sada;
Oqlar dutar chalar janning ichide,
Xarliq usul oynar qanning ichide,
Achliq naxsha towlar nanning ichide.

Quyashqa ne kérek asmandin bölek,
Ashiqqa ne kérek wijdandin bölek,
Xuda qayghurmas insan'gha esla,
Ta ebedke ne kérek isyandin bölek.

Boldi köp zamanlar, dolqunum shéhit,
Mangdim tirilgili teklimakan'gha.
Herkim jan bersun yaki jan alsun,
Yetkili özdiki jan'gha, janan'gha...

(3)

Kim u tarimni quruptu dégen,
Tarim qurmaydighan teklimakandur.
Kim u étiqadni ölüptu dégen,
Étiqad - ülümdin yükselgen jandur.

Qum déngizigha saldim kémemni,
Kim u gherq qilalmas boranlar dégen?
Tulparning kishnishige salmastin qulaq,
Kim u uyquda barxanlar dégen?!
************************


Qéchip yürüp tutulghan jeren

Köz nurungdur yultuzlar séning
Tiniqingdur séning shamallar.
Quchiqingda elleylinimen
Lewliringdin sharab ichimen.
Kirpikliring ormanliqida
Ach böridek howlap ölimen ...
Aram bermes ghaljir xiyallar.


Téning derya chungqur we süzük,
Yalingachtur derding, hesriting.
Serenggidek öchken yénipla
Ümidliring, bexting, shadliqing.
Barliqingmen, taju-textingmen
Chümülidek harmas ishchimen.
Qéchip yürüp tutulghan jeren
Chüshliringde ölgenmen bezen.

Ay yighlisa ich aghritar kim,
Gül tozisa chéker kim peryad.
Söyüsh iken eslide hayat ...
Sansiz ölüm keynide wisal,
Adem dégen zulmetlik jamda
Chayqilidu judaliq heyhat.

Aldinishlar tekrar we tekrar,
Tillap-tillap öngüp ketken söz
Yighlap-yighlap öchüp ketken köz ...
Tash qelbide tash bardur yene
Köz yéshida yoqtur héchnime.

Uh dégüche aram ber nepes,
Yotqan yiritqan putlirim qéni?
Söygü késel, késel hésiyat,
Etirgüldur késel karwiti.
Munchidiki qipyalingach ten
Simwuldin yiraq kélechek.
Bir chiwinning ölümi bezen
Hemme nerse güzel tosattin
Yirginishlik tosattin hemme.
Éh, shu tapta ölüwatqan kim
U men belkim shunche bimene.
Éh, shu tapta yighlawatqan kim,
U men yaki adem, perishte.
************************


Aygha qarap boldum yalingach

(1)

Közlirimdin armanimni kör,
Kirpikimdin karwanimni kör.
Anglap hayat qoshaqlirini,
Muzlap qalghan gülxanimni kör.

Namaz oqur jénim ténimde,
Iman éytqan sheytanimni kör.
Qaytar hemme heqke, rehimge,
Qaytiwatqan jeryanimni kör.

(2)

Binalarning qorsiqi achti,
Ussap ketti kocha-restiler.
Qollirini sozar «gunah»qa
Yürektiki güller, keshtiler.

Hurra towlap öter kölengge,
Egeshtürüp jinlarni pat-pat.
Ademlerning bilimi ashti,
Sawatsiz bop qaldi étiqad.

(3)

Aygha qarap boldum yalingach,
Kün'ge qarap qaldim na'ilaj.
Gülge qarap yarimni kördüm,
Taqiwaptu xazanlardin taj.

Dapta boran, temburda isyan,
Dutar chélip qaldim balada.
Kiyip jul-jul jende-kulani,
Naxsha éytar könglüm talada.

(4)

Turar jayim bolmisa méning,
Barar jayim bardur elwette.
Yashar jayim bolmisa méning,
Öler jayim bardur xilwette.

Yamashqandek aygha mejnuntal,
Yamisharmen yargha ya dargha.
Tangla baharim bolmisa méning,
Qandaq dessey gunahsiz qargha?!

(menbe: «yéngi qashtéshi» zhornili)
************************


... Öldi

Sham aldida perwane öldi,
Nan aldida diwane öldi,
Heyyam bir ömür mey-sharab ichmey,
Jam aldida merdane öldi.

Ashiq tünlerge sözlep yürmisun,
Ay ordisida tinep yürmisun,
Meshuqi dilida, izlep yürmisun ...
Bulbul gül nazigha heyrane öldi.

Yingne quliqidin ötti karwanlar,
Ustixan söngeklerdin qurdi aywanlar,
Ten qaldi, rohini kömdi barxanlar ...
Wetensiz öz yéride sersane öldi.

Tiriklik- pursettur, bilmidi, köchti,
Yuruqluq- hékmettur, bilmidi, öchti,
Erk- jennettur, bilmidi, yétti ...
Zerdarning qolida durdane öldi.

Ze'ip nalilerdin qebre échilmas,
Mekkige barsimu iman tépilmas,
Égilgen bashqa qilich chépilmas ...
Dédi-de öldi, hamane öldi.

(1999-yil yanwar. Xoten)



Sebiy dilim shé'irlargha bölen'gen

Baliliqni ötküzgenmen sehrada,
Hemrah bolup xiyalim we sayemge.
Perwazidin bürküt bilen lachinning,
Endiz élip kelgüsi we ghayemge.

Seyle qilip yultuz külgen asmanni,
Kéchiliri bédar édim uyqudin.
Shiwirlisa mejnuntallar yéqimliq,
Mest bolattim sha'irane tuyghudin.

Heyran bolmang shu chaghdimu sha'irtim,
Rohim yüksek armanlargha yölen'gen.
Shé'ir édi güzel sehra kéchisi,
Sebiy dilim shu shé'irgha bölen'gen.

(«yéngi qashtéshi» zhornili 1991-yil 5-san)
************************


Aqliqingdin pakliqing ewzel

Qara saching qunduzgha sima,
Gülgün léwing upuqqa rengdash.
Zilwa boyung mejnuntal goya,
Nazakiting perige tengdash.

Külkiliring bulbul xendisi,
Miskinliking tawusqa misal.
Béqishingda ming quyash tepti,
Yüzliringdin tulun'aymu lal.

Saddiliqing misali qoza,
Kirsiz hösnüng goya süzük tang.
Bar güzellik sende mujessem,
Yighangmu hem leziz bir ahang.

Biraq sende bolmisa wijdan,
Güzelliking goya may boyaq.
Jezibe hem herketliringmu,
Ikrandiki perizat siyaq.

Ghururungni bayraq qip tikle,
Qelbing bolsun chihringdin güzel.
Ey güzilim bilseng men üchün,
Aqliqingdin pakliqing ewzel.

(«yéngi qashtéshi» zhornili 1991-yil 5-san)
************************


Yaz

Yene bir tang atti kocha, restide
Ademler negidur mangar aldirash.
Aptobus toxtaydu béket – békette,
Qizil gül échilar ölümge oxshash.

Balikun'gha ésilghan qepes qupquruq,
Kimlerdur tügeydu jimjit, ün- tinsiz.
Déreze yighlaydu ademdek öksüp
Eynekte tinimsiz chéqilidu qiz.

Moxurka chékisen menisizliktin
Yalingach yaz sanga qilidu chaqchaq.
Qolungni sozisen mashinilargha,
Asfalit yollarda iz qalmas biraq.

Bolghandek ademler yayridin juda
Yoshurun hesrette qaraydu sanga.
Bolisen teselliy bermekchi, lékin
Tügeydu sözliring éghiz achmayla.
Yighlimaq bolisen, yütken awazing,
Köz yéshing sözleydu bolup bir gacha...

Héchnimeng yoq séning cheksiz ademsen
Hesriting yultuzdek chaqnar nurane.
Bilmeysen, sen üchün ussap, yérilip
Bir ayal her kéche mushu dunyada
Salidu kiyimini yekke – yigane!

«tengritagh» zhornilining 2004–yilliq 5-sani(45-bet)
************************


Séghinish

Bu kéche bashqiche séghindim séni,
Bu kéche qelbimdek qarangghu kéche.
Chünki sen tosattin kélip ésimge
Ghuwa bir chiraghni yaqting qelbimge.

Chiragh yoruqida kördüm men séni
Turupsen u yerde qarghap sen méni:
Ilahim u ashq, jul – jul qelender
Bop ketsun payansiz adashqan sha'ir.
Körsun u bextning tetür yüzini
Öz derdi özining bolsun axiri.

Qolini sozsila ketsun gül tozup,
Deryalar qursun barsa u changqap.
Yürsün u ademler liq tolghan chölde
Yégane,«ademler qéni» dep towlap.
Talisun uni öz wujudidiki
Rehimsiz we telwe haywan échirqap
Qiynalsun, toxtimay cheksun u azap.

Shallaq ay jilmiyip aldisun tekrar,
Yultuzlar köz qisip salsun köp japa.
Neyrengwaz quyash hem hijiyip saxta
Körsetsun judunluq yüzini anga.

Miskinlik ichide cheksun ah, peryad,
Qayghursun matemdar kishidek bozlap
Eng zulmet kéchide késel bop yalghuz
Yatsun u, héch kishi kelmisun yoqlap...
Belkim u shu chaghda esleydu méni,
Ah, shunche dehshetlik söyimen uni!...

«tengritagh» zhornilining 2004–yilliq 5-sani(45-bet)
************************


Sayrar ten qepiside jennet qushliri

Sayrar ten qepiside jennet qushliri
Nale qip menggülük hijran ichide.
Muhebbet naxshida yürer qan qusup,
Yashaydu qiz bala yérim kéchide.

Güller échilghan, qushlar sayrighan
Yarning ténide ölümning yoli...
Naxsham tosattin qan'gha boyaldi
Tégip köksümge yarimning qoli

«tengritagh» zhornilining 2004–yilliq 5-sani(45-bet)
************************