«newadirushshebab»din tallan'ghan ghezeller

«newadirushshebab»din tallan'ghan ghezeller
*****************************************


Elishir newaiy
****************


(1)

كىمگە يەتكەي ئىشق دەردى داغىدىن ئافەت ئاڭا،
داغى مېھرى سەلتەنەتىدۇر، دەرد ئېرۇر سىھھەت ئاڭا.

ئىشق كۆيى تۇفراغى بىر كىميادۇر، كىم ئېرۇر
يۈز قۇياش ئەكسەرىچە، بەلىكم فۇزۇن قىممەت ئاڭا.

ئىشق دەيرى بەزمىنىڭ سىنغان سەفالى ئىچرە مەي،
كىم ئىچەر، جەمشىد جامىن تانلاماس ھىممەت ئاڭا.

ھەرجۇ بولغان تارىدۇر ئەفلاك قەسرىغە كەمەند،
ئۇلكى بولسا ئىشق ئەسكى شالدى كىسۋەت ئاڭا.

چۈن تۈشەر ئاشىق تەنىغە ئىشىق ئوتىنىڭ شوئلەسى،
ئويلە شاھدۇر كىم، ئېرۇر زەربەفىتىدىن خىلئەت ئاڭا.

ھەر شەرەر ئول شوئلەدىن بىر بەرق ئېرۇر كىم كۈل قېلۇر،
لەمئەدىن يۈز شاھ تەختۇ تاجىنى ھىرقەت ئاڭا.

ئىشق ئوتى باشىغە تۈشكەنكىم ئول ئۆيدىن چىقسا دۇد،
شاھ زەررىن تاج ئىلە چەترىغە نى ھاجەت ئاڭا.

تاجۇ دۆۋلەت بەرسە ئىشق ئوتىدىن ئالىب بىر شەرەر،
بۇكى ئۆرتەر ئۆزلۈگىن، يەتمەسمۇ بۇ دۆلەت ئاڭا.

ساقىيا بىر بادە تۇت دەۋزەخ ئوتىدۇر ھىرقىتى،
لىك جەننەت كەۋسەرىدەك يول ئارا سەفۋەت ئاڭا.

تا ئىچىپ دەۋزەخكە ھەم كىرسەم، سىرشىكىم سەيلىدىن
قالماغاي خەلق ئۆرتەمەكدە شىددەتۇ ھىددەت ئاڭا.

ئەي نەۋائىي، نەزمىڭ ئەسرا سادە ئېردى، قۇيدى نۇر
شاھ ئىسلاھىدىن ئانچە زىب ئىلە زىننەت ئاڭا.

(2)

بۇ كىم قالىبتۇر ئول ئاي ھەجرىدە ھەيھات ماڭا،
ھەيھات قالمىش، ئەز بەسكى بار ئويات ماڭا.

ئولۇسنى ئولتۇرۇر ئول شوخ ئىلتىفات ئەيلەپ،
ئۆلەرمەن ئۇشبۇكى ھىچ ئەمەس ئىلتىفات ماڭا.

مىنى خود ئەيلىدى قەتل، ئۇشبۇدۇر ۋەسىيەتكىم،
كۆڭۈلنى ھەم كەرەم ئەيلەب يۇتۇرسە بات ماڭا.

قۇش ئولمىشام باغىبان ھەجىر ئوقى ۋەلى نى ئاسىغ
كى بولماس ئول تەرەف ئۇچماققە بۇ قەنات ماڭا.

تۈگەنمەي يازىلىب مىھنەتىم،ئەگەر بولسا
فىراق شامى قارائۇ، فەلەك دۇۋۋات ماڭا.

چۇ يار ئەيلەر ئىمىش بارچە يەردە جىلۋەئى ھۈسىن
تەڭ ئولدى كەئبە بىلە دەير سومنات ماڭا.

نەۋائىيا چۇ ئەمەس تەشبىھ نەقىد بىرلە تەڭ
بىھشەت، ۋائىز، بەس كوچەئى ھىرات ماڭا.

(3)

ئەي كۆڭۈل، تەلبەردىڭ، ئەمدى نى تەدبىر ساڭا،
ئول پەرى زۇلفىنى گەر قىلمىسا زەنجىر ساڭا.

يۈز بەلا كەلسە چەك ئەمدى، چۇ بۇ ئىش مەنئى ئۈچۈن
نېچە كىم پەند دېدىم، قىلمادى تەسىر ئاڭا.

ئىختىيارى ساڭا ھەم يوق ئىدى، نى يازغۇرايىن،
بۇيلە چۈن يازغان ئىمىش خامەئى تەقدىر ساڭا.

سەن چۇ ئىشق ئوتىغا كۆيدۈڭ، ئەمدى نى ئاسىغ،
ئەيلەمەك مەخلەس ئۈچۈن ھىلەۋۇ تەدبىر ساڭا.

مېنى كۆيدۈردۈڭ ئېسە، سەن داغى كۆيدۈڭ نىتەيىن
ئەمدى يۈكلەب بۇ ئىش ئاينىدا تەقسىر ساڭا.

بىھىل ئەت سەن داغى مەن خەستەغە، لېكىن دەپ ئىدىم
ھەر نىكەم كەلدى سېنىڭ ئاللىڭە بىر – بىر ساڭا.

بۇزدى كۆڭۈل ئۆيىنى خانە بەرەنداز بەرق
ئەي نەۋائىي، نى ئاسىغ پەنىد ئىلە تەئمىر ساڭا.

(4)

ئەيد رۇخسارىڭ كۆرۈب، بولدى ئولۇس ھەيران ساڭا،
ئەي ئولۇس ئەيدى يۈزۈڭ، جانىم مېنىڭ قۇربان ساڭا.

شەمئ ئەمەس يەردىن، كەۋاكىب چەرخىدىن، بەيرەم كۈنى
كىم ئېرۇر يەر – كۆك تۈمەنمىڭ كۆز بىلەن ھەيران ساڭا.

ئەيدگاھتا گەرد ئەمەس، بەلكىم يىتىشكەچ مەقدەمىڭ،
قوپتى بىردىن سەدقە بولماق ئىستەبان مەيدان ساڭا.

خىسرىۋى ئەنجۇم دىگەيكىم سەكرەتۇر كۆك تەۋسەنىن،
ئەيدگاھتا كىمكى كۆرسە رەخىش ئىلە جەۋلان ساڭا.

چەتر شەكلىدىن سەماۋى بارچە ئافەت دەفئىغە
تەڭرى ئەيلەبتۇر نەسىب ئۆز ھىفزېدىن قالقان ساڭا.

ناتەۋان جىسمىمغە سەن بەيرەملىغ بەر سىھھەتى،
كىم، ئۈمىدۋارۇ مۇنتەزىردۇر جان ساڭا.

نېچە بەيرەملەردە كىيگەن جەندىسىن فەقر ئەھلىنىڭ
خار كۆرمە، ئويلە خىلئەتدۇر نېچە ئەلۋان ساڭا.

ئەيدگاھ ئەھلىن دەمى قىلما پەرىشان، ئەي سېپھىر،
كىم ئېرۇر بۇ جەمئ بىر – ئىككى زامان مىھمان ساڭا.

ئەي نەۋائىي، دۇررى نەزمىڭ خۇتبىدەك تاپقاي شەرەف،
لۇتف ئىلە قىلسە نەزەر بەيرەم كۈنى سۇلتان ساڭا.

(5)

ياشىل تون بىرلە ئالتۇن تۈگمىلەردىن زىب فەرئاندا،
قەددىڭ نارەنجى رەئنا نەخلىدىن بۇتكەن سەمەر ئاندا.

بۇ خىلئەتكىم، قىلىبتۇر خوي چەكەن رۇخسارەنى پىنھان،
ئېرۇر گۈلبۇنكى پىنھان تۇتتى بىر گۈل بەرگ تەر ئاندا.

تەئاللا، نەددەدۇر، قەد ئەمەس، جەننەت نىھالدۇر،
ئاچىلغان گۈل، ياشۇنغان بەرگى گۈل بۇتكەن شەكەر ئاندا.

يۈزۈڭ رەۋشەن زۇلالدۇر غەزەبدىن چىن ئانىڭ مەۋجى،
كى نىلى خالىدىن ھەريان، ئاچىلمىش نىلۇپەر ئاندا.

ئەجەب گۈلشەن ئېرۇر كويۇڭكى، جەننەت باغىدا يوقتۇر
نىھالكىم گۈلۇ – سۇنبۇل ئەيان قىلغاي مەگەر ئاندا.

نېچە ئاۋارە كۆڭلۈمى سوراغ ئەتتىم، كىشى بىلمەس،
مەگەر كويىغا تاپسام، يول تاپالغان بىر خەبەر ئاندا.

تارىقتىم خانىقەھدە، دەير سارى يۈزلەنەي ئەمدى،
كى ئاندا نېچە زۇلمەتدۇر، سەفادۇر سەر بەسەر ئاندا.

قەدەھ سافىيۇ پىرى دەير سافى، مۇغبەچە سافى،
نى كۆرگەي جۇز سەفا ھەر كىمسەكىم تۇتقاي مەقەر ئاندا.

نەۋائىي نەزمە رەڭگىنو رەۋان ئېرسە ئەجەب ئېرمەس،
كى مەخلۇقات ئولدى كۆز ياشى بىلەن خۇنى جىگەر ئاندا.

(6)

بۇدۇ نابۇدۇم ئەگەر تەڭ بولدى جانان ئاللىدا،
زەررە يوقۇ – بارى تەڭدۇر مېھرى رەخشان ئاللىدا.

كۆزلەرىمنىڭ چەشمەسى ئاللىدا ئۇممان بەھىر ئارا،
كۆر، بەئەينىھ ئويلەدۇر كىم چەشمە ئوممان ئاللىدا.

ۋەسل ئىچىندە دوزەخ ئوتى بىرلە قويغان تازە داغ
ئاتەشىن گۈلدەك گۇمان قىل داغى ھىجران ئاللىدا.

ئەي مۇسۇلمانلار، نى ھالەتەدۇركى، ئىشق ئەتمىش زەبۇن
يۈز مۇسۇلمان خەيلىنى بىر نامۇسۇلمان ئاللىدا.

ئولكى مەجنۇن دىدىلەر، چىندۇركى، ھەردەم كۆرگۇزۇر،
چاك بولغان كۆڭلىنى بۇ جىسمى ئۇريان ئاللىدا.

فەقىر ئىلە شاد ئولكى ھەر كىم بولسا ئەھلى مەئرىفەت،
دەر تۇفراق بىرلە تەڭ بولماق نى ئىمكان ئاللىدا.

ئەي نەۋائىي، جان سەبا ئاللىدا قىلغايمەن نىسار،
بۇگەدا ھالىن دىسە يەتكەندە سۇلتان ئاللىدا.

(7)

تاپمىش ئول يۈز قەترەئى خويدىن ئۆزىگە ئابۇ تاب،
قايدا، ۋەھ –ۋەھ، بۇنچە كەۋكەب زاھىر ئەيلەر ئافتاب.

چىقما توققۇز پەردە كەينىدىنكى، ئالەم كۆيمەسۇن،
ئالساڭ ئالتا –يەتتە بۇرقەئ، قويغىل ئىككى - ئۈچ نىقاب.

بىردەم ئول يۈز نەقشى گىريان كۆز ئارا تاپماس قەرار،
سۇ ئارا خۇرشىد ئەكسىدەككى قىلغاي ئىزتىراب.

تا كۆڭۈل دىۋانە بولدى ئول پەرى لەئلىن كۆرۈپ،
ھىفىز ئۈچۈن قەيدىغە قىلدىم قىلدىم رىشتەئى جاندىن تەناب.

دەردى ئىشقىمدىن سەۋال ئەتتى ئول ئاي، فەرياركىم،
يۈز چۇئاھىم بار، يوق يوق ھۇشۇم دىمەككە بىر جەۋاب.

بۇ چەمەندە غۇنچە ئېرمەس، ئاڭلا، بۇلبۇل كۆڭلىكىم،
شىشلەدى ئىشق ئەيلەمەككە ئاتەشىن گۈلدىن كەباب.

ئەي نەۋائىي، گەر دىسەڭكىم، غۇسسە بەرباد ئەتمەگەي،
باش كۆتەرمە بادەدىن زىنھار، ئانداغكىم ھۇباب.

*********************************************
(مەنبە: «غەزەللەر». تىيىپجان ئىلىيوپ نەشىرگە تەييارلىغان)
*********************************************