20 - Esirdiki 20 katta zat.

يىگىرمىنجى ئەسىردىكى يىگىرمە كاتتا زات

20 - esirde dunyaning pen - tixnika tereqqiyatigha zor tesir korsetken meshhur alimlarni bilemsiz?
bu alimlar dunyagha zadi qandaq tesir korsetti?



20-
ئەسىردىكى پەن-تېخنىكا ساھەسىدە بارلىققا كەلگەن 20 كاتتا زات.

(1) ئېينىشتىيىن.
ئۇنىڭ نىسپىلىك نەزىرىيەسى كىشىلەرنىڭ ئالەم توغرىسىدىكى قارىشىنى ئۆزگەرتتى

(2) بور.
ئۇنىڭ كۋانت مىخانىكىسى توغرىسىدىكى ئىزاھاتى 20-ئەسىردىكى پەن-تېخنىكا ۋە پەلسەپەگە تەسىر كۆرسەتتى.

(3) ھىسىنبېرگ.
ئۇ ئوتتۇرىغا قويغان دەل ئۆلچىگىلى بولماسلىق قائىدىسى كىشىلەرگە مىكرو زەررىچىنىڭ خاسلىقىنى تونۇتتى.

(4) شېردىنگېر.
ئۇنىڭ دولقۇن مىخانىكىسى تەڭلىمىسى كۋانت مىخانىكىسى جەھەتتىكى ئۆلچەملىك تەڭلىمە ھىسابلىنىدۇ.

(5) رۇزېرفورد.
ئاتوم يادرو فىزىكىسى ۋە ئاتوم يادرو خىمىيەسى جەھەتتە ئاساس سېلىش خىزمىتىنى ئىشلىدى.

(6) ئوبىنھام.
تۇنجى ئاتوم بومبىسىنى ياساشقا تەشكىلاتچىلىق قىلدى.

(7) ۋېلبورېت.
ئۇ ئىنىسى ئوۋېل بىلەن تۇنجى ئايروپىلاننى كەشپ قىلىپ 20-ئەسىردىكى ئاۋىئاتسىيە ۋەزىيىتىنى ئۆزگەرتتى.

(8) كىرىك
ئۇ فۇرسېن بىلەن بىللە يادرو كىسلاتاسىنىڭ مالىكۇلا قۇرۇلمىسىنى ئۆزگەرتىپ، زامانىۋىي بىئولوگىيەگە ئاساس سالدى.

(9) بۇراۋېن.
دەۋرىمىزدىكى ئالەم قاتنىشى تېخنىكىسىغا ئاساس سالغۇچى.

(10) ۋون نومان
كومپىيوتىر نەزىرىيەسىگە ئەڭ زور تۆھپە قوشقان ئالىم.

(11) كيورى خانىم
رادىئوئاكتىپلىق تەتقىقاتقا زور تۆھپە قوشتى ۋە زور تەسىر كۆرسەتتى.

(12) بېل گايتىس.
20-ئەسىرنىڭ ئاخىرقى مەزگىللىرىدە دۇنياغا ئەڭ زور تەسىر كۆرسەتكەن يۇمشاق دىتال مۇتەخەسسىسى.

(13) پىلانك.
كۋانت نەزىرىيەسىنى تۇنجى قىتىم ئوتتورىغا قويۇپ، كۋانت مىخانىكىسىنىڭ بارلىققا كېلىشىگە تۈرتكە بولدى.

(14) ۋېگنا.
20-ئەسىردىكى يەر شارى ئىلمىنىڭ ئاساسچىسى.

(15) ھاركون.
تىلىگىراف، خەۋەرلىشىش ئىشلىرىغا ئاساس سالغۇچى.

(16) خابېر.
زامانىۋىي ئاسترونومىيەگە ئاساس سالغۇچى.

(17) رېنتىگىن.
ئۇ رېنتىگىن نۇرىنى بايقىغان. بۇ نۇر 20-ئەسىردە كەڭ كۆلەمدە قوللىنىلدى.

(18) چيەن شۆسىن.
جۇڭگۇنىڭ ئالەم قاتنىشى ئىشلىرىنىڭ پىرى.

(19) گوتال.
ماتىماتىكا ۋە پەلسەپەگە تۈپ تەسىر كۆرسەتكەن ئادەم.

(20) فروئېد.
پىسخىلوگىيە ساھەسىدە تەسىرى ئەڭ كۈچلۈك ئادەم.

(مەنبە: «شىنجاڭ مائارىپ گېزىتى» 2001-يىل 4-سىنتەبىر. تەييارلىغۇچى: كەتمەنباي)
(بۇ ماتىرىيالنى باشقا تور بېكەتلەرگە يوللىماقچى بولسىڭىز، مەنبەنى ئەسكەرتىپ قويۇڭ.)

كەتمەنباينىڭ تەۋسىيەسى:
بۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك ئۆزىڭىز بىلىدىغان بىلىم ۋە ئۇچۇرلارنى ئىنكاس قەۋىتىگە قالدۇرۇڭ.
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&


20-Esirdiki pen-téxnika saheside barliqqa kelgen 20 katta zat.

(1) Éynishtiyin.
Uning nispilik neziriyesi kishilerning alem toghrisidiki qarishini özgertti

(2) Bor.
Uning kwant mixanikisi toghrisidiki izahati 20-esirdiki pen-téxnika we pelsepege tesir körsetti.

(3) Hisinbérg.
U otturigha qoyghan del ölchigili bolmasliq qaidisi kishilerge mikro zerrichining xasliqini tonutti.

(4) Shérdin'gér.
Uning dolqun mixanikisi tenglimisi kwant mixanikisi jehettiki ölchemlik tenglime hisablinidu.

(5) Ruzérford.
Atom yadro fizikisi we atom yadro ximiyesi jehette asas sélish xizmitini ishlidi.

(6) Obinham.
Tunji atom bombisini yasashqa teshkilatchiliq qildi.

(7) Wélborét.
U inisi owél bilen tunji ayropilanni keshp qilip 20-esirdiki awiatsiye weziyitini özgertti.

(8) Kirik
U fursén bilen bille yadro kislatasining malikula qurulmisini özgertip, zamaniwiy biologiyege asas saldi.

(9) Burawén.
Dewrimizdiki alem qatnishi téxnikisigha asas salghuchi.

(10) Won noman
Kompiyotir neziriyesige eng zor töhpe qoshqan alim.

(11) Kyori xanim
Radioaktipliq tetqiqatqa zor töhpe qoshti we zor tesir körsetti.

(12) Bél gaytis.
20-Esirning axirqi mezgilliride dunyagha eng zor tesir körsetken yumshaq dital mutexessisi.

(13) Pilank.
Kwant neziriyesini tunji qitim ottorigha qoyup, kwant mixanikisining barliqqa kélishige türtke boldi.

(14) Wégna.
20-Esirdiki yer shari ilmining asaschisi.

(15) Harkon.
Tiligiraf, xewerlishish ishlirigha asas salghuchi.

(16) Xabér.
Zamaniwiy astronomiyege asas salghuchi.

(17) Réntigin.
U réntigin nurini bayqighan. Bu nur 20-esirde keng kölemde qollinildi.

(18) Chien shösin.
Jungguning alem qatnishi ishlirining piri.

(19) Gotal.
Matimatika we pelsepege tüp tesir körsetken adem.

(20) Froéd.
Pisxilogiye saheside tesiri eng küchlük adem.

(Menbe: «shinjang maarip géziti» 2001-yil 4-sintebir.teyyarlighuchi: KETMENBAY)
(Bu matiriyalni bashqa tor béketlerge yollimaqchi bolsingiz, menbeni eskertip qoyung.)

Ketmenbayning tewsiyesi:
Buningha munasiwetlik özingiz bilidighan bilim we uchurlarni inkas qewitige qaldurung.
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&